“Waar je ook gaat, daar ben je” - Etappe 7 op het Transformatiepad Zuidlaren – Rolde

Deze zomer kreeg ik een spontane mail van Gerie Kleine. Ze was op het spoor van mijn transformatiepad gekomen en wilde graag een etappe meelopen.

Het is een prachtige herfstdag. De zon komt door als ik richting Rolde rij. Ik sta weer open voor een nieuwe ontmoeting. Als je bij mij in de auto stapt, is het net alsof ik iemand ontmoet die ik al jaren ken. Het voelt vertrouwd. Spontaan begin je te vertellen over je achtergrond. Wat meteen opvalt, is je enorme creativiteit. Die je zeker ook hebt inzet bij RTV Drenthe. Creativiteit inzetten om in contact te komen. Ondertussen starten we vrolijk onze etappe. Als we het terrein van Dennenoord oplopen en de zon de herfstkleuren nog mooier maken, vertel je mij dat je veel denkt in beelden. Welke beelden kunnen het gevoel weergeven van dit moment en deze plek. Als verslaggever heb je jaren op deze manier gewerkt. Om mij heen voel ik de geschiedenis van deze plek. Thuis lees ik nog enkele verhalen over dit terrein en de sporen van de oorlog. De eeuwenoude boom waar we een poosje stil bij staan, de gebouwen van begin 1900, de gedichten, geven de geschiedenis weer. We verlaten het terrein van Dennenoord en passeren het Schipborgse Diep.

We raken in gesprek over ervaringsleren. Als trainingsacteur herken je de kracht van het leren vanuit ervaringen. Kennis creëren door het transformeren van ervaringen. Dat vraagt stil durven staan en leven in het hier en nu. Je geeft aan dat je graag werk leest van John Kabat-Zinn. Hij heeft met zijn onderzoek een bijdrage geleverd aan het effect van Mindfulness in de gezondheidszorg. De 7 principes van Mindfulness zijn goed in te zetten in het sociaal werk in deze tijd van transformatie. Tijdens onze wandeling spreken we ook over co-creatie. Nu schrijvend aan dit blog valt dit voor mij samen met de principes van Mindfulness.

Co-creatie ontstaat volgens mij door deze principes; mildheid (niet oordelen), geduld, frisse blik, vertrouwen, niet-streven, loslaten en acceptatie. Door deze principes toe te passen binnen het sociaal werk, kun je open staan voor wellicht het herformuleren van (nieuwe) collectieve waarden om te komen tot nieuwe vormen van samenwerking. Het boek ‘Nieuwe Business Modellen’ (Jonker, J. red.)  spreekt van waardecreatie. Gedeelde waardecreatie betekent vooral steeds weer verschillende waarden afwegen en deze dan collectief gaan organiseren. Niet tegen de achtergrond van (zoveel mogelijk) financieel rendement, maar tegen de achtergrond van een in de samenvatting gedeelde opvatting over wat de behoeften en uitdagingen in de maatschappij zijn (Jonker, J. pag. 73). Dat betekent nieuwe vormen van samenwerking en een herpositionering van het sociaal werk. Van co-creatie naar waardecreatie waarin we als sociaal werker de eerder genoemde principes inzetten; mildheid (niet oordelen), geduld, frisse blik, vertrouwen, niet-streven, loslaten en acceptatie. Het vraagt om een werkelijke aansluiting bij maatschappelijke vraagstukken vanuit het ‘hier en nu’ waarbij we collectieve waarden onderzoeken. Hierbij is een creatieve aanpak nodig, waarbij we, Gerie, jouw creatieve insteek door inside-the-box, anders kijken en leren zeker gebruiken.

Dit alles  vraagt volgens mij ook zelfreflectie binnen het sociaal werk. Het gaat binnen het sociaal werk niet om de kwetsbare ander, maar om het open staan voor nieuwe vormen van kwetsbaarheid. Een kwetsbaarheid die vaak veel dichter bij jezelf ligt. Je geeft aan hoe de training geweldloze communicatie, ook wel verbindende communicatie, jou heeft geholpen om in gespreksvoering aandacht te hebben voor niet-veroordelende taal. Het leert op een andere manier woorden te kiezen, naar anderen te luisteren en naar binnen te kijken. Op die manier vinden we andere vormen van ons uitdrukken naar de ander en komen we tot dienend leiderschap bij het werken aan waardecreatie binnen het sociaal werk.

Als we Gasteren binnen wandelen, zien we dat het plaatselijke café gesloten is. Ahh, geen koffie. Maar nog geen honderd meter verderop worden we verrast door een bordje bij de weg “Antiek en Tuin”. Mevrouw Jobing ontvangt ons gastvrij, en serveert heerlijke koffie met zelfgemaakte koek en cake. Bij het afscheid zegt ze: ‘simpele ontmoetingen maken mij gelukkig’. Ook wij delen dit en gaan verder het Balloërveld over. We zien een schaapskudde aan ons voorbij trekken en verwonderen ons over dit prachtige gebied.

Wat binnenkomt vandaag is een feest van herkenning. We delen meer dan we denken. Ik geniet van al je spontane verhalen en de energie die je bij je hebt. Met die energie en al je creativiteit ga je in je nieuwe baan volgens mij een prachtige bijdrage leveren aan het sociaal werk. 

Want, waar je ook gaat, daar ben je!

Bronnen en verder lezen:

Jonker, J. red. (2015). Nieuwe Business Modellen. Samenwerken aan Waardecreatie. Amersfoort: Drukkerij Wilco.

Kabat-Zinn, J. (2003). Waar je ook gaat, daar ben je. Utrecht: Kosmos Uitgevers.

Rosenberg, M.B. (2012). Geweldloze communicatie. Rotterdam: Lemniscaat Uitgeverij.

"Vanuit het hart" Etappe 6 op het Transformatiepad: Sleen – Coevorden

Wat is de mens, de mens mag een technologisch wezen zijn, maar is vooral een sociaal, moreel wezen. Het is niet de techniek die bepaalt wat de mens is, dat doet de mens zelf. Met wikken en wegen, met vallen en opstaan. (Bas Heine)

Heerlijk vakantie en weer tijd voor enkele etappes op het Transformatiepad. Vandaag ontmoet ik Herman Julsing, eigenaar van Julsing Business & Educatie, advies en projectmanagement.

We hebben elkaar voor het eerst gezien bij de boekpresentatie van het boek ‘Zelfregie 3.0’ van Marcel van der Pol. Wachtend ontstond er een spontaan gesprek. Een gesprekje van misschien maar tien minuten bracht een LinkedIn-connectie en een spontane aanmelding voor een etappe op het Transformatiepad.

Doordat we elkaar nauwelijks kennen, weet ik niet wat mij te wachten staat. We spreken af met elkaar in Coevorden en rijden dan in 1 auto naar Sleen. Het is een prachtige zomerdag in juli. Al snel vinden we de route en vertel ik je dat de kans op verdwalen groot is op het Transformatiepad. ‘Dat gaat vast niet gebeuren’, zeg je vol vertrouwen.

Vlot zijn we in gesprek over het leven en de processen die je hierin tegenkomt. Vol enthousiasme vertel je over je diensttijd bij de marine. Werken op zee betekent in een klein team verantwoordelijk zijn voor je eigen taak om het schip veilig te laten varen. Als ik terug kijk naar mijn eerste werkzame jaren in de zorg dan is daar een behoorlijke basis gelegd. Bij mij heeft dit te maken met belangrijke waarden in de zorgverlening voor dementerende ouderen. Als ik je vraag wat dit voor jou heeft betekend, vertel je dat je hier geleerd hebt verantwoordelijkheid te nemen voor je taken en samenwerken in een beperkte omgeving waar je op elkaar bent aangewezen. Ergens voor weglopen, dat kan dan niet. Dus leer je op elkaar te vertrouwen, eerlijk te zijn tegen elkaar en gebruik te maken van ieders kwaliteiten. Al snel merk ik dat techniek een belangrijk onderdeel is in je leven. Ik schrik even. Zelf heb ik hier wat minder mee. Wat gaat dit betekenen vandaag? Je hebt gewerkt als senior support engineer en als projectmanager o.a. bij de NOS/NOB. Ik word nieuwsgierig: wat betekent deze passie voor techniek toch voor je. Prachtig je verhalen over de producties die je hebt mogen doen voor de omroep en de technische ontwikkelingen binnen dit vakgebied. Het triggert me; de technologische ontwikkelingen versus de mens. Maar ook hoe je tijdens het werken aan deze ontwikkelingen kunt worden ingehaald, zonder dat je het bijna opmerkt. Dit illustreer je met het verhaal over hoe vroeger mensen werkten aan het verbeteren van het vervoer met paard en wagen. De wagen kreeg betere wielen; andere materialen werden ingezet. De mensen gingen totaal op in het verbeteren van dit proces. Tot zij opeens werden opgeschrikt door een eerste auto die hun passeert. Het doet me denken aan het transformatieproces in het sociale domein. Binnen de sociale wijkteams wordt hard gewerkt aan het verbeteren van een samenhangende aanpak van welzijn, zorg, ondersteuning, jeugd en gezondheidszorg en arbeidsintegratie. Ik vraag me hierbij ook weleens af, wat gaat deze ontwikkeling inhalen? Wat zien we niet, dat we wellicht wel moeten zien. Maar ook wat betekent techniek in de transitie. We hebben een gesprek over technologische ontwikkelingen versus zorg in relatie tot de mens.

Door ons gesprek kom ik terecht bij een Ted-Talk van Nick Bostrom -  transhumanist – Britse ethicus, hoogleraar filosofie – Hij beschouwt de mens als onaf wezen. Daarom pleit hij ervoor om alles wat we kunnen doen om de mensheid te ontwikkelen, we dit moeten doen. Maar Bostrom maakt zich ook zorgen over de snelheid waarmee dit gaat omdat het minder tijd geeft om te reflecteren op de veiligheid van een product. In relatie met zorg en welzijn is dit een essentieel thema. Als we tijdens de wandeling onze gedachten laten gaan over het belang van gezamenlijke morele waarden in de samenleving en hoe en of deze veranderen, onderschrijven we in ieder geval het belang van deze waarden in relatie tot ontwikkelingen binnen de samenleving. Ik mijmer hier wat over na en ik kijk bij thuiskomst nog eens in mijn boekenkast. Ik kom terecht bij “Niet alles is te koop” van Michael J. Sandel (politiek filosoof).  Hij spreekt over een ‘marktsamenleving’ waarin marktwaarden vrijwel het hele menselijke leven zijn gaan beheersen zonder dat we dit zelf beseffen. Het boek geeft veel voorbeelden die dit illustreren. Ook binnen zorg en welzijn kennen we hiervan de voorbeelden die in het huidige debat van de transitie aanwezig zijn. Deze zetten ons hier en daar in een spagaat. Het belang van een debat over morele waarden binnen de huidige samenleving is daarom erg belangrijk.

Na een paar uur wandelen, komen we aan in Dalerveen. Bij een huis staat een prachtig bankje met de tekst: Hé, hé, even zitten. Gastvrij worden we ontvangen door de eigenaar. Ze heeft een klein atelier geopend waarin ze haar zelfgemaakte babykleding en accessoires verkoopt. We krijgen een lekker kopje koffie aangeboden. Wandelaars mogen hier even gaan zitten, gebruik maken van het toilet en kunnen haar zelfgemaakte spullen bekijken. Zo leuk, zegt de gastvrouw: vorige week verliet een man het pand met een zelfgemaakte rode kater. Daar geniet ik dan van.

We vervolgen onze route. Het gesprek pakken we weer op. De menskant versus techniek heeft jou ook een andere keuze doen maken. Je bent je gaan richten op het verbeteren van de samenwerking en aansluiting tussen het bedrijfsleven en het onderwijs. Mooi hoe je door je ervaringen met de techniek die maar al doorrazend terecht komt bij de menskant. Eén van de projecten waar je aan werkt is: ‘Critical Friend’ bij NedTrain. Een hybride leeromgeving staat centraal. Om deze hybride leeromgeving te versterken worden er ‘Critical Friends’ ingezet (vanuit de Leermeesters) om het leren in het werk te versterken. Het spreekt mij erg aan: het leren vanuit een community of practice. Ik vertel hoe we daar binnen de Minor Community van Stenden ook hard aan werken om die vorm van leren meer vorm te geven. In je rol als critical friend is het van belang om feedback te geven op getoond gedrag vanuit een niet oordelende houding. Om vervolgens door een kritische reflectie te onderzoeken wat maakt dat dit gedrag ontstaat, waardoor er ander gedrag kan ontstaan. Critical friends kunnen volgens mij ook een belangrijke rol hebben binnen het ontwikkelen van het ‘gekanteld werken’ van de sociale wijkteams. Op deze wijze kun je blinde vlekken zichtbaar maken, als klankbord fungeren om doelgericht vraagstukken vanuit het sociaal werk te onderzoeken.

Het gesprek is intensief en inspirerend. Als we op een weg lopen waar geen einde aan lijkt te komen kijken we elkaar aan…zijn we dan toch verdwaald? Met de techniek (GPS) vinden we een manier om weer op route te komen, al moeten we hier een eindje voor om. Dat is niet erg, tijd is vandaag maar relatief. Want vandaag kwamen de verhalen vanuit je hart! Het beeld van Peter Sagan bij de Tour de France van gisteren heeft jou geraakt. Peter Sagan, altijd tweede, maar fietst altijd vanuit het hart. En daarbij geef je de essentie aan van het leven, vanuit het hart!

Als we vermoeid in Coevorden onze wandeling afsluiten, kijken we samen terug op een mooie zomerdag. Tijdens mijn terugreis naar het noorden en bij het schrijven van dit blog blijf ik nog mijmeren over  je ervaringen met het maken van doelscenario’s en scenarioplanning. Ook dat is iets wat mij inspiratie heeft gegeven om in de breedste zin van het woord  het begrip transformatie nog eens nader te onderzoeken.

Meer lezen:

Sandel, M.J., Niet alles is te koop.

Kijken: https://www.youtube.com/watch?v=xIMtGlLcmSU

Alles blijkt aanwezig als je uitnodigt, verleidt en uitdaagt!

LCGW congres 2015 ‘Alles blijkt aanwezig als je uitnodigt, verleidt en uitdaagt!’.

Een spontane mail bracht me op een boot in Stroobos/Gerkesklooster. Hier ontmoet ik Dennis en Adriaan. Dennis geniet van elke dag en zoekt het avontuur op. En Adriaan, een ambtenaar die zich buiten gebaande paden begeeft. Ook ik ben een avonturier. In 2014 begon ik met mijn transformatiewandelingen op het Pieterpad. Hier ontmoet ik mensen vanuit mijn LinkedIn netwerk die ik niet goed ken, maar waarmee ik wel “iets” belangrijks deel. Namelijk de inspiratie dat we in deze tijd van transitie iets anders moeten gaan doen. We noemen het wel eens ‘out of the box’-denken. Maar Ricardo Semler noemt het creatief denken ‘in’ the box. Het transformatiepad biedt mij niet alleen inzichten tijdens de wandelingen. Het ontstaat ook doordat er door het initiatief van het transformatiepad andere connecties ontstaan. Zoals deze…op een boot! Al vrij snel raken we geïnspireerd van de tijdsgeest waar we in leven.
Als Dennis dan aan het eind van ons gesprek mij vraagt wat mijn droom is…moet ik echt even nadenken. Klein houden, daar hou ik van. Maar wat is dit dan? In mijn werk bij Stenden heb ik een drive, een drive die voortkomt vanuit mijn vorige werkomgeving en mijn Master-opleiding. Namelijk dat we ook een ander sociaal werker nodig hebben in deze tijd van transformatie dan voorheen. Ik geloof stellig dat we hierbij de toekomstige sociaal werkers nodig hebben:vrij in denken, vrij van ballast van instituties, vrij om inside the box anders te denken!
Binnen de hogeschool kan ik een les geven over de transitie en de transformatie, maar dat is het niet. Het is veel breder!. Het is een andere mindset, een intrinsieke overtuiging. We hebben meer verbeeldingskracht nodig in processen van verandering. Het vraagt kijken naar de dagelijkse werkelijkheid als poëzie. Hoe neem ik dan mensen mee in die mindset? Dat is laten ervaren wat ik op die dag in Gerkesklooster/Stroobos voel.  Hoe doe je dat als momenten ook vluchtig zijn? Ik besluit te antwoorden op de vraag van Dennis met: de inspiratie die ik  nu voel wil ik delen, het kan een sneeuwbal zijn.

 In ons gesprek  spraken we  al gehad over het LCGW-congres. Het idee ontstaat spontaan van Dennis en Adriaan; weet je wat..je neemt een vijftal studenten mee naar het LCGW-congres en een aantal docenten.  We weten bijna zeker dat de inspiratie die je nu voelt ook deze dagen terug zal komen. Je kunt het dan delen en dat kan die sneeuwbal zijn! Het mooie is dat ik met mijn verhaal binnen de hogeschool support krijg en ruimte krijg om te doen! Ga, ervaar en deel! Collega’s gevraagd en studenten uitgedaagd  en we gaan  op 12 en 13 maart naar het congres. Studenten krijgen een rol in de communicatie en zij tweeten de mooiste tweets ! Dat maakt mij trots. De gesprekken die volgen, de inspiratie die we voelen en delen. Sprekers als Bruno Doedens, die je uitnodigen tot verbeelding. Of  Tessy Djo, die ons vanuit Engeland meeneemt in haar verhaal. Zoals zij zegt “about young people who make a positive difference to the lives of others and their communities”.

 Op de laatse dag van het congres was er Cormac Russel, met voor mij een inspirerende TedTalk ‘do not focus on the system, focus on the communities’. Capacities staan centraal. Dit zijn misschien de grote namen. Maar voor mij zijn het mijn helden, Adriaan en Dennis, die mij verleiden en uitdagen. Het mooie is tenslotte: alles blijkt aanwezig als je uitnodigt, verleidt en uitdaagt! Dit neem ik mee naar de hogeschool en in mijn leven. Laat het die sneeuwbal zijn!

Dank LCGW15!