In januari 2018 heb ik weer een oproep geplaatst op LinkedIn voor mijn transformatiewandelingen. Vorig jaar heb ik gemerkt dat als je dit niet gaat plannen, het er snel weer bij blijft. De wandelingen zijn juist bedoeld om even stil te staan, te ontmoeten en ervaringen te delen over transformatie in de breedste zin van het woord. Het proces van transformatie is immers iets waar we allemaal op diverse manieren mee te maken hebben.
Als ik een reactie krijg van Christa Nieuwboer (Lector Avans Hogeschool & onderzoeker Apparent R&D) via LinkedIn op mijn oproep hebben we al snel mailcontact over een mogelijk moment voor de wandeling. Het leuke is, dat we elkaar niet kennen. En zelfs geen LinkedIn-connectie waren voor mijn oproep. Zoals altijd mail ik de lijst met openstaande etappes en wordt de etappe uitgezocht door mijn gast op het transformatiepad. Je kiest voor de etappe Strabeek- Pieterberg. Normaal gesproken de laatste of eerste etappe van het Pieterpad. Maar niet voor mij, toch heeft deze etappe als begin en eindpunt wel iets bijzonders.
Ik vertrek een dag eerder richting Maastricht. Heel spontaan kreeg ik van jou de uitnodiging om bij jullie te logeren. Dat maakt mijn transformatiepad ook zo bijzonder. De wandelingen hebben voor mij impact op de dag dat we wandelen, maar ook daarvoor en daarna is het vaak een vliegwiel naar nieuwe ervaringen, ontmoetingen of dingen die op mijn pad komen. Het is nu de gastvrijheid die mij overvalt als het eten klaar staat, ik je leuke dochters ontmoet en we samen in gesprek gaan alsof we elkaar al wel een beetje kennen. Samen kijken we naar ‘Wie is de mol’, maar ook deze avond hebben wij de mol niet voor 100% ontmaskerd. Op sommige momenten lijken alle spelers zich als mol te transformeren.
De volgende ochtend vertrekken we rond tien uur. Het is ijskoud buiten, gelukkig komt de zon al wat door. De auto parkeren we bij station Maastricht en we reizen met de trein richting ons beginpunt Strabeek. Al snel zijn we op route en in gesprek. Over contact maken, betekenis geven aan verhalen en dat wat het verschil maakt voor een sociaal werker. Wat zou een sociaal werker noemen als de highlights van haar carrière? In het maatschappelijke debat lijkt het soms alsof de waarde van het sociaal werk niet meer wordt herkend en erkend. Wat is het, wat het verschil maakt voor de ander. Hoe ontstaat dit en waardoor? Voor jou is het concept attitude erg belangrijk. Hier heb je zelfs, voor gebruik binnen het HBO, een kennisbasis in de vorm van een Body of attitudes ontwikkeld.
Het begrip attitude laat mij de dagen na de wandeling niet los. Attitude in relatie tot transformatie, attitude binnen het sociaal werk. Het lijken twee verschillende grootheden, maar ze staan volledig met elkaar in relatie. Om het sociaal werk uit te voeren in deze transformatie is juist je attitude vorming belangrijk. Wat als attitude nu juist lastig te vormen is. Als attitudes redelijk aangeleerd zijn, voornamelijk blijvend zijn en ons gedrag beïnvloeden, hoe werken we dan aan deze skills van attitudes in tijden van transformatie? Er zijn veel theorieën over de relatie tussen attitude en gedrag. Een aantal belangrijke is van Martin Fishbein en Icek Ajzen: de ‘Theory of Reasoned Action’ (1975) en de daar uit volgende ‘Theory of Planned Behaviour’ (1985). Deze theorieën bespreken de invloed van fundamentele factoren op de gedragsintentie en uiteindelijk het gedrag. Een ander belangrijk model is het ‘Attitude-Behavior Process Model’, ontwikkeld door Russell Fazio (1989). Dat model beschrijft hoe een persoon een actie of beslissing ziet. Hierbij is de attitude sterk gerelateerd aan het verleden en eerdere ervaringen.
Attitude betreft dus niet de vaardigheden. Veel meer een manier van kijken naar de wereld om ons heen, de houding ten opzichte van een bepaald onderwerp, gevormd door kennis en ervaring. Ik dacht hierbij terug aan de minor Community Care. Onlangs zijn we deze minor weer begonnen en als entree-opdracht vragen wij de studenten hun visie weer te geven in een blog op Community Care. Bij het lezen van deze blogs werd ik opnieuw verrast door de wijze waarop studenten weergeven hoe zij de wereld om hun heen ervaren. Ze benoemen hierbij nieuwe kansen rondom zorg voor elkaar, duurzaamheid van zorg, maatschappelijke vraagstukken, de rol van het sociaal werk en ook van andere sectoren. Wat opvalt is dat ze het steeds terug leggen bij de rol die we hierin aannemen als mens. En dat is nu net iets wat iets over attitude vorming kan zeggen. Belangrijk blijft om met elkaar in gesprek te gaan, betekenis te kunnen geven aan een ieder in de samenleving. Dat betekent als sociaal werker ook mensen in kwetsbare situaties helpen een nieuw perspectief te laten zien voordat er sprake kan zijn van een verandering. Jij benoemt dit tijdens onze wandeling met een prachtig voorbeeld vanuit een van je onderzoeken. De passie die je hebt in relatie tot vraagstukken als opvoeden en integratie klinken door in je verhalen. Hierbij geniet ik van je ambitie maar vooral hoe je trouw bent aan deze thema’s die je aan het hart gaan. Hierbij wil je zeker het verschil maken. Niet door zelf het middelpunt te zijn, maar de beweging die is ontstaan en zal ontstaan.
Jouw verhalen nemen mij mee vandaag, niet alleen rondom ons vak. Ze raken ook zo onszelf en gaan natuurlijk ook over het prachtige heuvellandschap in Limburg. Veertig meter boven de Enci-groeve staat een spreuk te lezen: “De tijd bestaat alleen maar omdat anders alles tegelijk zou gebeuren”. Als we dit lezen weten we dat deze spreuk een prachtige wijsheid in zich heeft wat maakt dat wij samen vandaag op konden gaan in deze dag.
Christa, onwijs bedankt voor je gastvrijheid en je mooie verhalen.
Meer weten over mijn gast op het transformatiepad: Christa Nieuwboer
christanieuwboer.com/nl/
